Passende Beoordeling van een getijdencentrale in de Oosterscheldekering

De Nederlandse overheid streeft naar diversificatie van de energieopwekking. Een nauwelijks geëxploiteerd onderdeel is getijdenenergie. Reden waarom deze vorm van energieopwekking tot dusver weinig aandacht heeft gekregen is dat in het Nederlandse kustgebied de stroomsnelheden vaak te laag zijn om met de huidige technieken en energieprijzen rendabele installaties te ontwikkelen. Op enkele plaatsen treden wel relatief hoge snelheden op. Voorbeelden zijn grote stroomgeulen zoals zeegaten tussen de eilanden, de spuisluizen in de Afsluitdijk en Haringvliet en in de stormvloedkering van de Oosterschelde. In de toekomst zijn er wellicht ook mogelijkheden bij openingen in afsluitdammen zoals in de Grevelingen. Door de firma’s Tocardo en Ecofys wordt voorgesteld in twee (van de 62) openingen in de Oosterscheldekering een proefinstallatie voor getijdenenergie te installeren. Omdat het gaat om een nieuwe ontwikkeling waarvan de (mogelijke) effecten nog nooit goed zijn bestudeerd en omdat het project gepland wordt in een Natura2000-gebied, wordt in eerste instantie een proef uitgevoerd met een “centrale” in twee van de 62 doorstroom-openingen

Development and distribution of the non-indigenous Pacific oyster (Crassostrea gigas) in the Dutch Wadden Sea

Pacific oysters (Crassostrea gigas) were first observed in the Dutch Wadden Sea near Texel in 1983. The population increased slowly in the beginning but grew exponentially from the mid-1990s onwards, although now some stabilisation seems to be occurring. They occur on a variety of substrates such as mussel beds (Mytilus edulis), shell banks, dikes and poles. After initial settlement spat may fall on older individuals and congregate to dense clumps and subsequently form reefs. Individual Pacific oysters grow 3–4 cm long in their first year and 2–3 cm in their second year. Many mussel beds (Mytilus edulis) are slowly taken over by Pacific oysters, but there are also several reports of mussel spat settling on Pacific oyster reefs. This might in the end result in combined reefs. Successful Pacific oyster spat fall seems to be related to high summer temperatures, but also after mild summers much spat can be found on old (Pacific oyster) shells. Predation is of limited importance. Mortality factors are unknown, but every now and then unexplained mass mortality occurs. The gradual spread of the Pacific oyster in the Dutch Wadden Sea is documented in the first instance based on historical and anecdotal information. At the start of the more in-depth investigation in 2002, Pacific oysters of all size classes were already present near Texel. Near Ameland the development could be followed from the first observed settlement. On dense reefs each square metre may contain more than 500 adult Pacific oysters, weighing more than 100 kg per m² fresh weigh

Exoten in de Nederlandse kustwateren : Situatiebeschrijving en beheers- en onderzoeksvoorstellen

De effecten van het introduceren van exoten zijn moeilijk te voorspellen. Ook is het moeilijk uitspraken te doen of effecten te beschrijven in termen van schadelijk, onschadelijk, ongewenst, verarming of verrijking (Carlton, 2002). Onderscheid moet hierbij gemaakt worden tussen ecologische en economische / gezondheidseffecten. Een exoot kan bijvoorbeeld economische voordelen hebben maar zeer schadelijk zijn voor het ecosysteem, zoals de later besproken Japanse oester. De paalworm heeft echter weinig ecologische, maar gigantische economische gevolgen gehad. Hoppe (2002) noemt het een van de meest effectieve en schadelijke exoten

Geleidelijke zoet-zout overgangen in Nederland : state of the art huidige problematiek en kennis

Op veel plaatsen worden plannen ontwikkeld voor het realiseren van zoet-zout overgangen en het verbeteren van visintrek. In het kader van het huidige project werd veel tijd besteed aan het verzamelen van alle rapporten. Duidelijk werd dat er zeer verschillende beweegredenen zijn om iets voor de natuur te doen en waar een zoet-zout sticker aangehangen werd. Bij natuurbeschermingsonderdelen van provinciale overheden wordt dikwijls vooral naar zeldzame soorten van het brakke milieu gekeken. Er is een overzicht gemaakt van de beweegredenen, en getracht daarin enige structuur te brengen. Dit heeft geresulteerd in inhoudelijke deelname aan het Zoet-zout platform en de discussies daarin. Het leek nuttiger daar tijd aan te besteden dan weer een rapportage maken over wat er allemaal in andere rapporten staat. Het resultaat is te zien op www.zoetzout.nl. Veel van de ingebrachte punten zijn herkenbaar aanwezig in het concept beleidsvoornemen van LNV (bijgevoegd als bijlage I). Het project heeft dus meer geresulteerd in het ontwikkelen van een kennisbasis en verzameling van rapporten dan in een concrete rapportage, die niet meer zou zijn geweest dan een beknopte samenvatting van goede rapporten. Het is gebleken dat het belangrijk is de zoet-zoutovergangen te zien als een schakel in het gehele waterbeheer, soms genoemd de stroomgebiedbenadering, en als zodanig ook gerelateerd aan de Kaderrichtlijn water. Daarnaast zijn natuurbeschermings aspecten en visserijaspecten belangrijk. Voor de Deltawateren is de praktische kennis van het RIVO uitgewerkt in een meer concreet product. Dat is bijgevoegd als deel 2 van deze rapportag

Werelderfgoednominatie Waddenzee

Kan de Waddenzee de Werelderfgoedstatus krijgen? De Waddenzee is de laatste wildernis van Nederland, een ecosysteem van unieke, universele schoonheid midden in een verstedelijkt Noord-Europa. De aanvraag voor een Werelderfgoed wordt beoordeeld op een aantal criteria. De Waddenzee voldoet als natuurgebied aan alle relevante criteria, wat op zich al bijzonder is. Bij de criteria voor natuurgebieden tellen vooral de integrale samenhang en de blijvende houdbaarheid van het ecosysteem. Bestaande en nieuwe activiteiten van mensen vormen geen enkel probleem voor de aanvraag, mits ze een duurzaam karakter hebben. De Waddenzee voldoet in de huidige toestand aan de criteria, al is er wel sprake van achterstallig onderhoud. Het bestaande beleid is gericht op verbetering, en daardoor zal de waarde voor mens en natuur van Het Werelderfgoed De Waddenzee alleen maar toenemen

Quick Scan Monitoring Delta Programme Wadden Sea Area

Welke informatie is bekend over: veiligheid, natuur en sociaaleconomische ontwikkeling in het Delta Programma Waddengebied. Naar aanleiding van deze Quickscan worden de volgende vijf monitoringstaken voorgesteld die grotendeels parallel kunnen worden uitgevoerd. Een aantal taken kunnen gefaseerd worden uitgevoerd: • Organisatie: Overzicht en analyse van monitoringbehoefte, Opzetten klimaat monitoring netwerk en harmonisatie en Data Management (gefaseerd) • Trend Analyse van historische ecologische en sociaaleconomische datasets• Hydrodynamische en geomorfologische monitoring in kombergingsgebieden en model ontwikkeling (gefaseerd) • Quick Reaction Force (gefaseerd): Organisatie en protocolontwikkeling, apparatuuraanschaf en -kalibratie en registratie van erosie onmiddellijk na stormperiodes en hersteltijd (semi-natuurlijke flexibiliteit onder invloed van zandsuppletie) • Monitoring van sociaaleconomische en governance ontwikkelingen en projectvoortgan

Overview of satellite data for long-term monitoring in the Wadden Sea, WaLTER

One of the aims of the WaLTER project (Wadden Sea Long-Term Ecosystem Research) is to define an integrated monitoring plan for environmental and managerial issues that are relevant to the Wadden Sea area, in relation to issues such as sea-level rise, fisheries, recreation and industrial activities. The monitoring network should provide an effective basis for decision-making, and stimulate valid data interpretation. The participants of the WaLTER project include a number of institutes and organisations that carry out long-term measurements and research in the Wadden Sea area

Schelpenbanken als ecotoop; de fauna van schelpenbanken in de Waddenzee

In de Waddenzee worden al eeuwen schelpen gewonnen voor schelpkalkbereiding en meer recentelijk voor de bereiding van grit voor pluimvee en (sier)vogels, en verharding van paden. Omdat niet duidelijk was of uitbreiding van de winning duurzaam is werd als vervolg op een milieueffectrapportage een onderzoek uitgevoerd naar de productie van schelpen. Omdat winning van schelpen wellicht negatieve ecologische effecten zou kunnen hebben, werd winning verboden in de oostelijke Waddenzee. Tevens werd onderzoek gestart naar het potentiële belang van schelpenbanken als hard substraat voor de ontwikkeling van een voor dat ecotoop typische flora en fauna. Deze rapportage behandelt de resultaten van dat onderzoek, dat uitgevoerd werd als samenwerkingsverband tussen Alterra en Bureau Waardenburg

A comparative analysis of the Wadden Sea for the nomination on the World Heritage list

The format for the nomination of properties for inscription in the World Heritage List requires a comparative analysis (including state of conservation of similar properties) of the similar sites, whether on the World Heritage List or not. The comparison should outline the similarities the nominated property has with other properties and the reasons that make the nominated property stand out. The comparative analysis should aim to explain the importance of the nominated property both in its national and international context. The objective is: a comparative table in which the Wadden Sea area to be nominated for inscription on the World Heritage List is compared with similar areas in the world, listed and non-liste